Skip to content

SIDe Projesi Kapsamında:

HERKES İÇİN ALIŞVERİŞ

ERİŞİLEBİLİR ALIŞVERİŞ PROJESİ

Birlikte Çalışılan STK: 

Altı Nokta Körler Vakfı

Tasarım Ekibi:
  • Bartu Erdoğan / Endüstriyel Tasarım Bölümü
  • Dilan Kınay / Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
  • Filiz Ebru Kavraz / Mimarlık Bölümü
  • İlknur Çitak / Endüstriyel Tasarım Bölümü
  • Elif Nur Aybaş (Altı Nokta Körler Vakfı)

Bu proje görme engelli bireylerin alışveriş öncesi ve sonrasında yaşadığı problemlere odaklanmıştır. Bu doğrultuda yaşanan sorunlar irdelenmiş ve örnek projeler üzerinden araştırmalar yapılmıştır. STK tasarım ortağıyla da gerçekleştirilen çalışmalar doğrultusunda en sık karşılaşılan sorunların alışveriş esnasında yaşandığı tespit edilmiş ve buna yönelik market içi düzenleme ve taşıma elemanı konusunda bir tasarım çalışması yapılmasına karar verilmiştir. Projenin amacı her ne kadar görme engelli bireylere yönelik çözüm üretmek olsa da yalnızca bu bireylere değil tüm bireylerin yararlanabileceği kapsayıcı bir ürün ve proje bütününün ortaya konulması amaçlanmıştır. Böylelikle herkesin eşit şekilde faydalanacağı bir projenin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Proje araştırması esnasında STK tasarım ortağımızdan elde edilen bilgiler ve araştırmalardan toplanılan veriler doğrultusunda görme engellilerin alışveriş deneyimine yönelik saptanan sorunlar aşağıda özetlenmiştir: 

  • Halihazırda alışveriş için kullanılan uygulamaların resim tanımaması,
  • İnternet alışverişinin görsel ağırlıklı olması,
  • Alışveriş ortamlarında sesli bildirişimin eksikliği,
  • Aktif alışverişte deneme kabinlerinin bulunmasında yaşanılan güçlükler,
  • Alışveriş için mevcut olan internet uygulamalarında ürün skalasının geniş olmaması,
  • Alışveriş esnasında ürün kategorilerinin belirlenmesinde karşılaşılan zorluklar,
  • Alışveriş üzerine geliştirilmişmekan içi yönlendirme sistemlerinin olmaması,
  • Hareket halindeyken telefona bağlı kalınması(şarj, kulaklık, navigasyon ücreti),
  • Semt pazarları gibi sesli uyaranın çok olduğu yerlerde dikkatin dağılması,
  • Satın alınan ürünlerin taşınmasının baston kullanımıyla birlikte zorlaşması,
  • Market arabasının yönlendirme için uygun olmaması,
  • Market plan tasarımı çok farklı ise ürünleri ve görevlileri bulmanın zor olması.

Belirlenen sorunlar doğrultusunda farklı alışveriş çeşitleri değerlendirilmiştir. Bunun sonucunda görme engellilerin market alışverişlerinde taşıma ve ürün bulma konusunda yaşadığı sorunlar nedeniyle internetten alışverişe yöneldikleri belirlenmiş, ancakvar olan uygulamaların da birçok yetersizliği olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda görme engellilerin sosyal hayata katılımını da olumlu şekilde etkileyecek market içi alışveriş konusuna odaklanılmıştır.

Herkes İçin Alışveriş – Video

Betimleyici Genel Bilgiler

Açılış Ekranı Bilgilendirmeleri:

Sol üst köşede “Inclusive Design SIDe Platform” logosu, hemen sağında MFA 300 Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” logosu yer alıyor. Ekranın ortasında projenin Türkçe ve İngilizce adı ve ekip bilgileri yer alıyor. “Engelsiz Alışveriş”, “Accessible Shopping”. İlknur Çitak, Filiz Ebru Kavraz, Bartu Erdoğan, Dilan Kınay. Elif Aybaş. Ekranın alt sağ kısmında ise soldan sağa doğru, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Loughborough Üniversitesi, Newton Fonu, Altı Nokta Körler Vakfı ve Türkiye Omirilik Felçlileri Derneği logoları yer alıyor.

Betimleyici Ek Bilgiler:

Video, kutular içerisinde yer alan metinler ve bu metinlerle ilişkili illüstrasyonların akışından oluşuyor. Video akışında yer alan metinler sırasıyla:

(Süpermarket, alışveriş paketleri, online alışveriş temalı illüstrasyonlar eşliğinde) “Görme engelliler günümüzde alışverişlerini kendileri yaparken birçok sorunla karşılaşıyorlar. Alışveriş, online, giyim/ kıyafet, market olmak üzere kategorilere ayrılıyor. Bu alanlar farklı sorunları da beraberinde getiriyor. Karşılaşılan bu sorunlar günlük hayatı oldukça etkiliyor.

(İnternet mağazası, cep telefonu, telefondan market siparişi ile ilgili illüstrasyonlar eşliğinde) Alışverişte karşılaşılan sorunları şu şekilde sıralayabiliriz: Ürünlerin sadece görsel olarak bulunması ve sesli veya yazılı uyaranların olmaması, Telefonlarda kullanılan metin okuyucuların resimleri tanımlayamaması,

(Erkek ve kadın giyim mağazaları vitrin ve iç mekan illüstrasyonları eşliğinde) Var olan uygulamaların yeterli ürün skalasına sahip olmaması, Mağaza alışverişlerinde kabinleri bulmak,

(Pazar stantları illüstrasyonları eşliğinde) Semt pazarları gibi sesli uyaranların çok fazla olduğu yerlerde dikkatin dağılması,

(Market alışverişi ve ürün reyonlarına ilişkin illüstrasyonlar eşliğinde) Farklı marketlerin farklı düzenlemelere sahip olması, Alışveriş üzerine geliştirilmiş navigasyon sistemlerinin bulunmaması

(Telefon ve ilişkili illüstrasyonlar ve market arabası fotoğrafı eşliğinde) Sürekli telefona bağlı kalınması, Buna bağlı olarak şarj, kulaklık taşıma, internet ücreti gibi sorunların ortaya çıkması,

(Market alışverişine ilişkin illüstrasyonlar eşliğinde) Market arabasının yönlendirme için uygun olmaması, Baston kullanımıyla birlikte poşet taşımanın zorlaşması,

(Beyaz baston kullanan bireyler ve market arabasını iten bir kişi illüstrasyonları eşliğinde) Bu değerlendirmeler sonucunda market içerisinde yaşanan sorunların daha fazla olduğunu fark ettik ve gündelik hayata etkisini de göz önüne alarak market alışverişine yönelmeye karar verdik.

(Braille, hissedilebilir yüzey ve tasarlanan market arabasına ait görseller eşliğinde) Bu sorunları 3 aşamada inceledik: 1- Market içi raf ve zemin düzenlemeleri, 2- Marketteki ürünlerin yerlerinin bulunması, 3- Taşıma elemanı

(Braille bir metin parçası ve hissedilebilir yüzey görselleri eşliğinde) Kullanılmakta olan satış odaklı raf düzenlemelerinde değişikliğe gitmeden raf boyutlarında iyileştirme yapmaya karar verdik. Reyonlar arası takibi kolaylaştırabilmek adına zemine hissedilebilir yüzeyler ve reyon başlarına Braille alfabesiyle yazılacak numaralar ve ürün kategorizasyonlarını ekledik.

(Telefon ve telefon uygulamasına ilişkin görseller eşliğinde) Görme engelli kullanıcıların market içinde ürünleri kolay bulabilmesi için bir mobil aplikasyon geliştirmeye karar verdik.

Bu aplikasyon ile marketlerin kendi haritalarını yükleyebileceği bir platform kurmayı amaçladık. Uygulamada kullanıcının eklediği alışveriş listesiyle, gidilen marketin planına göre sesli yönlendirmeyi sağlamayı amaçladık. Uygulama içerisinde çevredeki marketler ve konumları, market planı, alışveriş listesi hazırlama bölümü gibi özellikleri sağlamayı hedefledik.

(Market arabası ve tasarlanan alternatife ilişkin görseller eşliğinde) Evrensel tasarıma ulaşmayı hedeflerken, var olan alışveriş arabalarının, boyut ve tekerleklerinin yarattığı zorluklardan dolayı özellikle yaşlılar ve engelli bireylerin kullanımına uygun olmadığını fark ettik. Taşıma elemanının yatayda genişlemesi yerine dikeyde genişlemesinin yönlendirme açısından daha uygun olduğuna karar verdik.

(Tasarıma ait görseller eşliğinde) Tasarıma basit hareket sistemleri ekleyerek taşıma aracının yönlendirilmesindeki güç durumların önüne geçmeyi amaçladık. Böylelikle kullanıcının ekstra güç uygulamak zorunda kalmayacağı gibi çarpma, devirme gibi olası kazaların da önüne geçilmiş olacak. Taşıma elemanına ek alanlar ile de poşet ya da kullanıcıya ait eşyalar ve çantaların taşınmasını kolaylaştırmayı amaçladık. Ayrıca ekstra bir zemin oluşturarak büyük boyutlu ürünlerin taşınmasını sağlamayı amaçladık.

(Tasarlanan market arabasının üst sepeti ve telefon koyma alanı görseli ile birlikte)Tutma yeri genişletilip telefonun da sabitlenebileceği bir alan tasarladık. Böylece özellikle görme engelli kullanıcıların mobil aplikasyon için kullanacağı telefonunu kolaylıkla taşımasını hedefledik. İyileştirmeye yönelik tüm çözümlerin birbiriyle tamamlayıcı olmasını hedefledik.

(Tasarım market içinde görülürken) Yapılan market içi düzenlemeler ve tasarlanan taşıma ürünü ile tüm bireylere alışverişte eşit haklar verilerek herkesin faydalanabileceği olanaklar sağlamayı hedefledik. Bu hedefler doğrultusunda projemizi geliştirdik.

(Tasarlanan market arabası çizimler ve model görselleri ile aktarılırken)“Market arabası çarpmaları azaltmak amacıyla dikey olarak ve kullanıcının bedenine yakın tutabileceği şekilde tasarlanmış. Tasarım arabanın kullanıcı tarafında yatay bir tutma bölümü, bu bölümün önünde telefon konulmak için bir platform ve bunun önünde kare formlu alışveriş sepeti yer alıyor. Bu sepet dikey bir yüzeye asılı duruyor. Arabanın alt bölümü yere yakın yatay bir platform olarak tasarlanmış. Bu platformun kullanıcı tarafında, kullanım sırasında yürümeyi engellememesi amacıyla orta bölüm boş bırakılarak, sağ ve sol tarafa tekerlek konulmuş. Yatay platformun ön tarafına ikinci bir alışveriş sepeti konulmuş.”

(Boş ekran üzerinde) İzlediğiniz ve dinlediğiniz için teşekkür ederiz.

Proje Videosu

ERİŞİLEBİLİR ALIŞVERİŞ 

Tasarım sürecinde market alışverişinde en sık yaşanan sorunlardan olan taşıma ve market içi ulaşım konusu ele alınmıştır. Öncelikli olarak taşıma elemanına çözüm üretmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda belirlenen ve sonuç ürünün çıkmasını sağlayan tasarım kararları aşağıda özetlenmiştir:

  • STK tasarım ortağımızın onayı ile taşıma elemanının yatay yerine dikeyde genişlemesinin yönlendirme açısından daha uygun olacağı düşünülmüştür.
  • Tasarımın basit yöntemlerle hareketini sağlayabilecek bir hareket sistemi eklenerek yönlendirmedeki etkisinin arttırılması hedeflenmiştir. Bu hareket sisteminin amacı kullanıcının uyguladığı gücü azaltmak ve olası çarpmaları engellemek olarak belirlenmiştir.
  • Tasarımın tutma yerinin genişletilip telefonun da sabitlenebileceği bir alan oluşturulmasına karar verilmiştir. Böylece özellikle görme engelli kullanıcıların mobil uygulama için kullanacağı telefonunu kolaylıkla taşıması amaçlanmıştır.
  • Görme engelli kullanıcıların market içinde ürünleri kolay bulabilmesi için tasarıma bir mobil aplikasyonun dahil edilmesi istenmiştir. Bu amaçla marketlerin kendi haritalarını yükleyebileceği bir uygulama önerisi geliştirilmiştir.
  • Reyonlar arası takibi kolaylaştırabilmek için zemine hissedilebilir yüzey ekleme kararı verilmiştir. Ayrıca STK ortağımızın da onayı ile reyonlarda rafların başına Braille alfabesi ile ürün kategori bilgilerinin eklenmesi önerisi geliştirilmiştir.

Bu hedefler doğrultusunda “Erişilebilir Alışveriş” isimli proje geliştirilmiş; yapılan market içi düzenlemeler ve tasarlanan taşıma ürünü ile tüm bireylere alışverişte eşit haklar verilerek herkesin faydalanabileceği kapsayıcı bir alışveriş deneyiminin sağlanması hedeflenmiştir.

Posterin üst bölümünde yatay olarak, soldan sağa sırasıyla SIDe Projesinin logosu, yanında İngilizce olarak projenin adı ve İngilizce özet açıklaması yer alıyor.

Posterin, üst bölümümün orta kısmında projeye ilişkin açıklamalar yer alıyor. “Alışveriş başlığı altında sorunlar ve çözümler tespit edildi. Bu doğrultuda görme engelli bireylerin alışveriş öncesi ve sonrasında yaşadığı problemler irdelendi. İrdelenen problemler üzerinden örnek projeler de ele alınarak araştırmalar yapıldı. En büyük sorunun alışveriş esnasında yaşandığı tespit edildi ve buna yönelik market içi düzenleme ve taşıma elemanı konusunda çalışmalar yapıldı. Taşıma elemanının yatayda genişlemesi yerine dikeyde genişlemesinin daha uygun olduğu yapılmış çalışmalarla belirlendi. Yapılacak tasarımda basit yöntemlerle yapılabilecek hareket sistemi de eklenerek yönlendirmedeki etkisinin artırılması hedeflendi. Bu hareket sisteminin amacı kullanıcının uyguladığı gücü azaltmak ve olası çarpmaları engellemek olarak belirlendi. Ekstra bir zemin oluşturularak büyük büyük boyutlu ürünlerin taşınması hedeflendi. Sonrasında tutma yeri genişletilip telefonun da sabitlenebileceği bir alan tasarlandı. Böylece özellikle görme engelli kullanıcıların mobil aplikasyon için kullanacağı telefonunu kolaylıkla taşıması amaçlandı.” Açıklaması yer alıyor.

Açıklamaların sol tarafında tasarlanan market alışveriş arabasının çizimi yer yer alıyor. Market arabası çarpmaları azaltmak amacıyla dikey olarak ve kullanıcının bedenine yakın tutabileceği şekilde tasarlanmış. Tasarım arabanın kullanıcı tarafında yatay bir tutma bölümü, bu bölümün önünde telefon konulmak için bir platform ve bunun önünde kare formlu alışveriş sepeti yer alıyor. Bu sepet dikey bir yüzeye asılı duruyor. Arabanın alt bölümü yere yakın yatay bir platform olarak tasarlanmış. Bu platformun kullanıcı tarafında, kullanım sırasında yürümeyi engellememesi amacıyla orta bölüm boş bırakılarak, sağ ve sol tarafa tekerlek konulmuş. Yatay platformun ön tarafına ikinci bir alışveriş sepeti konulmuş.

Açıklamaların sağ tarafında alışveriş arabasının üstten görünümüne ve gövde kısmının önden görünümüne yer verilmiş.

Posterin ikinci bölümünde alışveriş arabası ile birlikte tasarlanan mobil uygulama olan SHPPN uygulamasının 4 farklı arayüz ekran görüntüsü yer alıyor. Bu görüntülerin altında orta bölümde “Görme engelli kullanıcıların market içinde kolay bulabilmeleri için bir mobil aplikasyon geliştirildi. Marketlerin kendi haritalarını yükleyebileceği bir uygulama önerisi geliştirildi. Bu uygulamada kullanıcının eklediği alışveriş listesine ve gidilen marketin planına göre sesli yönlendirmeyi sağlaması amaçlandı. Uygulama içerisinde çevredeki marketler ve konumları, market planı, alışveriş listesi hazırlama bölümü gerektiğine karar verildi. Reyonlar arası takibi kolaylaştırabilmek için zemine hissedilebilir yüzey eklemeye karar verildi. Raflara eklenecek Braille alfabesiyle yazılacak numaralandırma sisteminin de mobil uygulamada kolaylık sağlaması amaçlandı. Raflar üzerinden gidilecek düzenlemelerde de öncelikle boyut iyileştirmesi yapmaya karar verildi. Yapılan market içi düzenlemeler ve tasarlanan taşıma ürünü ile tüm bireylere alışverişte eşit haklar verilerek herkesin faydalanabileceği olanaklar sağlamak hedeflendi. Bu hedefler doğrultusunda proje geliştirildi.“ açıklaması, açıklamanın sol tarafından alışveriş arabasının soldan görünüşü, sağ tarafında ise alışveriş arabası ile market raflarının önünde yürüyen insan siluetinin yer aldığı bir görüntü yer alıyor.

Posterin altında yatay olarak soldan sağa projenin kare kodu projeyi yapan öğrencilerin ve STK tasarım ortağının isimleri “İlknur Çitak, Bartu Erdoğan, Filiz Ebru Kavraz, Dilan Kınay ve Elif Aybaş”, ve SIDe projesinin Bileşenlerinin logoları “Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Loughborough Üniversitesi, Newton Fund, Altı Nokta Körler Vakfı, Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği” yer alıyor.

SIDe Projeleri Anasayfası
Önceki Projeye Git
Sonraki Projeye Git
HAKKIMIZDA

Sanal-sergi.msgsu.edu.tr Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin resmî çevrimiçi sergi platformudur.

İLETİŞİM

Email:  sanal-sergi@msgsu.edu.tr

Fındıklı Yerleşkesi

Meclis-i Mebusan
Caddesi No: 24
Fındıklı 34427 İstanbul
+90 212 252 16 00

https://www.msgsu.edu.tr/

  • Hakkında
  • Sergiler
  • Takvim
  • İletişim
  • Anasayfa
  • Hakkında
  • Sergiler
    • Fatma Rikkat Kunt Sergisi
    • Prof. Emin Barın Sergisi
    • EXCO2020
    • Engelsiz Yaşam Sergisi
    • BASE 2020
    • GSF Mezunlar Sergisi
    • 27. Sakıp Sabancı Sanat Ödülleri
    • Mimarlık Fakültesi – 2019-2020 Güz ve Bahar Yarıyılı Sergisi
    • Mimarlık Fakültesi – Diploma Projeleri Sergisi
    • İç Mimarlık Bölümü – Tasarıma Giriş 2
    • Karşılaşmalar Sergisi
  • Takvim
  • İletişim

Giriş Yap

Parolanızı mı unuttunuz?